Tekstil Teknik Dergisi Tekstil Haberleri, Tekstil Sektörü, Tekstil Teknik
Related Articles
Tasarımcı ( M.A) Nazan Taş Berteks Tekstil San. Ve Tic. A.Ş. Ar-Ge Merkezi
Tekniker ( Bs.C) Murat İnce Berteks Tekstil San. Ve Tic. A.Ş. Ar-Ge Merkezi
Yüksek Lisans Öğrencisi – Kimyager Nejla Değirmenci Berteks Tekstil San. Ve Tic. A.Ş. Ar-Ge Merkezi Bursa Teknik Üniversitesi – Biyokompozit Mühendisliği
ÖZET
Verimlilik, büyüme, yatırım, istihdam gibi 4 temel alanda fayda yaratacak Endüstri 4.0 dönüşümü için firmamız; üretkenlik, verimlilik, kalite ve dijitalleşmeyi artırmak için gerekli çalışmaları yapmaktadır. Ekonomik kalkınma ve büyüme sürecinde temel göstergelerden biri olan verimlilik, üreten insan, üretim biçimi, üretilen ürün ve bunların kullanımıyla doğrudan ilişkilidir. TÜBİTAK 1501 destek programı kapsamında gerçekleştirilen bu çalışmada süreç verimliliği sağlanmıştır. Geliştirilen makinenin üretim prosesine katılımı ile prosesin üretim hızının %127 yüksek ve kumaştaki hata oranlarının ise %30 daha düşük olması sağlanmıştır. Böylelikle, günlük katlı kumaş üretim kapasitesi artırılmış, atkı ipliğinin kumaştan tahliyesi sırasında mekanik deformasyon kaynaklı hata oranı azaltılmıştır. Kumaş fireleri %0-1 oranlarına düşürülmüştür. Ayrıca kalite kontrol makinesine atkı ipliği tahliyesi prosesi için ihtiyaç kalmamış böylelikle kendi kullanım alanında makine kullanım oranı ve verimliliği artmıştır. Atkı ipliğinin kumaştan tahliyesi sırasında kenar kesme işlemi de gerçekleştirilerek zamandan tasarruf edilmiş verimlilikte artış sağlanmıştır. Geliştirilen makine ile insan performansına bağımlı üretim değişmiştir. Anahtar Kelimeler: Ev tekstili, süreç verimliliği, Endüstri 4.0
GİRİŞ
Silüet stor perde olarak bilinen ürün, tül ve perde katlarından oluşarak takıldığı mekanizma sayesinde katların arası açık konumda ışık geçirgenliği fazla, katların üst üste getirildiği konumda ise geçirgenliği düşük olacak şekilde ayarlanabilmektedir. 3 çeşit üretim yöntemi mevcuttur. Bunlar; 1. yöntemde; tül ve perdelik kumaşlar ayrı dokunarak siparişe göre belirli ölçülerde kesilmekte ve yapıştırma makinesinde yapıştırılmaktadır. 2. yöntemde; kumaş katlı olarak tek proseste dokunmakta ve kesici bir aparat ile belirli aralıklarla katlar birbirinden ayrılmaktadır. 3. yöntemde ise; katlarda belirli aralıklarla özel bir atkı ipliği kullanılmakta ve mamul ürün bu iplik manuel olarak çekilerek katlar birbirinden ayrılmaktadır. Firmamızda 3. yöntem kullanılmakta, ancak iplik çekiminde uygulanan kuvvetin stabil olmaması nedeniyle kumaşta oluşan gerilmelerden dolayı sıkça kalite hatası meydana gelmekte ve üretim oldukça düşük hızda ilerlemektedir. Süreç incelendiğinde, verimliliğin artırılması için iplik çekiminin sabit hız ve kuvvette yapılma yöntemlerinin araştırılmasının birincil öncelik olduğuna karar verilmiştir. Projede, bu hızın artırılması, maliyetin düşürülmesi ve üretimdeki hata oranlarının düşürülmesine yönelik olarak atkı ipliği tahliyesini gerçekleştirebilecek prototip bir makine geliştirilmiştir. Proje tekstil sektöründe 19. olan Ar-Ge merkezimiz personelleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Proje ekibinde makine mühendisi, tekstil mühendisi ve kimyager personeller mevcuttur.
MATERYAL METOT
Proje; 1.Kumaş ve Makine Tasarımı, 2. Prototip Makine Üretimi, 3. Kumaş Tasarımının Doğrulanması 4. Testlerin Yapılması olmak üzere 4 iş paketinden oluşmaktadır.
1. İş paketinde ip çekme tekniğinin kullanılacağı kumaşın ve bu yöntemi gerçekleştirecek makinenin tasarımı gerçekleştirilmiştir. 2. İş paketinde Makine parçaları ve malzemelerin tedarikinden sonra makine montajı firmamız bünyesinde yer alan atölyede yapılmıştır. Makinenin girişinde ve çıkışında olmak üzere fotoseller konulmuştur. Bu fotoseller kumaşın bağlı olduğu giriş ve çıkış silindirleri altında bulunan motorlara komut vererek kumaşın çalışma alanında kalmasını sağlamaktadırlar. Kumaş hareket halinde senkron çalışması için kumaşın belirli bir tansiyonda ilerlemelidir bu koşulu sağlayacak tansiyon silindiri de sistemimizde mevcuttur.
Gripperların içi ipliği daha iyi kavraması için pürüzlü yüzeye sahip malzemelerden seçilmiştir. Ayrıca iplik çekme işlemiyle eş zamanlı olarak kumaşta kenar kesme işlemini de gerçekleştirildiğinden makinenin kenarlarına özel kesici dairesel bıçaklar ve daha özel kumaşlar için ihtiyaç duyulduğunda rezisdans ısısıyla kesim yapabilen kenar kesme sistemleri sisteme monte edilmiştir.
Planlanan program dahilinde tedarik edilen ipliklerden tasarımı yapılan kumaşların numune dokunması gerçekleştirilmiştir. Kumaş tasarımına ilişkin olarak, atkı ipliği atılma aralıkları, atkı ipliği pürüzlülüğü ve dayanımının makineye uygunluğu kontrol edilmiştir. Ayrıca numune kumaşların bant ölçüleri de makinenin çalışmasına uygun olarak belirlenmiştir. İstenilen özellikleri verecek apre işlemleri kumaşlara belirlenen proseslerde uygulanmıştır. Numune kumaşlarının bitim işlemlerinin de tamamlanmasının ardından, 2. İş paketinde geliştirilen prototip makine ile atkı ipliklerinin tahliye edilme denemeleri başlatılmıştır. Dokuması yapılan ve makine ile atkı iplikleri tahliye edilmiş olan nihai numunelerin performans testleri gerçekleştirilmiştir. Numunelerin atkı tahliye işleminde görsel kontrol ön planda olup, atkı ipliği tahliye edilmiş olan nihai numunelerin pazara sunulabilmesi için gereken mukavemet, açıklık ve solar geçirgenlik özellikleri 4. iş paketinde test edilmiştir.
SONUÇ
Gerçekleştirdiğimiz projede, günlük katlı kumaş üretim kapasitesi artırılmış, atkı ipliğinin kumaştan tahliyesi sırasında mekanik deformasyon kaynaklı hata oranı azaltılmış, üretim hızı artırılmıştır. Ayrıca kalite kontrol makinesinin atkı ipliği tahliyesi prosesi için ihtiyaç kalmamış böylelikle kendi kullanım alanında makine kullanım oranı ve verimliliği artmıştır. Atkı ipliğinin kumaştan tahliyesi sırasında kenar kesme işlemi de gerçekleştirilerek zamandan tasarruf edilmiş verimlilikte artış sağlanmıştır. Sanayinin değişmeyen kuralı verimlilik çalışmaları firmamızda yaygınlaşmış proje ile farkındalık oluşturulmuştur. Proje ile tekstil ürünleri ve süreçlerinin iyileştirilmesi için makine tasarımı yapılmıştır. Ürün portföyü kumaş olan firmamız için bu yenilikçi bir çalışmadır. Bundan sonraki süreç iyileştirmelerde makinelerin tasarımı Ar-Ge çalışmaları için örnek teşkil edecektir.
